Dzień ten poświęcony jest mieszkańcom polskich wsi za ich patriotyczną postawę w czasie II Wojny Światowej – za pomoc udzielaną uciekinierom, osobom ukrywającym się przed prześladowaniami i wysiedleniami. Ponadto, święto jest okazaniem szacunku dla ogromu ofiar poniesionych przez mieszkańców wsi – rozstrzeliwanych, wyrzucanych z domostw, pozbawianych dobytku, wywożonych do sowieckich łagrów i niemieckich obozów koncentracyjnych.
To właśnie w Szczuczkach 1 października 1939 roku Niemcy dokonali pierwszego masowego mordu ludności na Lubelszczyźnie. Zbrodnia ta rozpoczęła czas okrutnych pacyfikacji podejmowanych na terenie województwa lubelskiego. Obchody Dnia Walki i Męczeństwa Wsi Polskiej mają upamiętnić ofiary tej rzezi oraz przypomnieć ich niezłomną postawę.
W uroczystości uczestniczyli m.in.: Poseł na Sejm RP Kazimierz Choma, Poseł na Sejm RP Jan Łopata, Poseł na Sejm RP Monika Pawłowska, Poseł na Sejm RP Krzysztof Szulowski, Wojewoda Lubelski Lech Sprawka, Marszałek Województwa Lubelskiego Jarosław Stawiarski, Wicemarszałek Województwa Lubelskiego Zbigniew Wojciechowski oraz Członek Zarządu Województwa Lubelskiego Sebastian Trojak, Przewodniczący Sejmiku Województwa Lubelskiego Jerzy Szwaj, Starosta Powiatu Lubelskiego Zdzisław Antoń, Starosta Kraśnicki Andrzej Rolla, Starosta Opolski Dariusz Piotrowski, Członek Zarządu Powiatu Opolskiego Wojciech Furtak, Burmistrz Poniatowej Paweł Karczmarczyk, Zastępca Burmistrza Poniatowej Aneta Poniatowska, Zastępca Burmistrza Bełżyc Ryszard Biernacki, Wójt Gminy Wojciechów Ryszard Markowski, przedstawiciele Komendy Wojewódzkiej Policji w Lublinie oraz Wielonarodowej Brygady Polsko-Litewsko-Ukrainskiej w Lublinie oraz członkowie organizacji kombatanckich.