Powiat Opolski - opole.lublin.pl

Nazwa: „Dolina Chodelki”

Ranga: Ponadlokalna

Dystans: 51 km

Stopień trudności: trasa trudna

Rodzaj: Przejazdowy

Rodzaj nawierzchni: asfaltowa 18 km, utwardzona 5 km, gruntowa 28 km

Początek: 51^o06^’29,5^”N, 022^o13^’51,8^” E Przystanek PKS pomiędzy Kolonią Borów a Skrzyńcem

Koniec: 51^o17^’34,9^”N, 021^o53^’12,9^”E Podgórz - Kapliczka Św. Jana i Pawła przy drodze powiatowej

Kolonia Borów – 2,3 km- Borów – 2,35 km- Jeżów – 3,5 km - Chodel – 4,45 km - Budzyń -1,3 km - Wólka Komaszycka – 5,8 km - Emilcin - 6,1 km - Opole Lubelskie (Zespół Szkół Nr 1) – 5,0 km - Pomorze – 4,2 km - Chodlik - 2,8 km – Żmijowiska (most na rzece Jankówce) – 1,6 km - Kosiorów – 4,0 km - Polanówka – 4,11 km - Dobre – 3,9 - km - Podgórz.

Szlak rozpoczyna się razem z czarnym szlakiem rowerowym „Gościniec Piotrawiński” w miejscowości Kol. Borów na granicy powiatu opolskiego i lubelskiego. Prowadzi przez teren Chodelskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu obejmującego dolinę rzeki Chodelki - jeden z najczystszych i najpiękniejszych obszarów na Lubelszczyźnie. Końcowy odcinek szlaku przechodzi obok grodzisk słowiańskich z VIII-X wieku – największego skupiska wczesnośredniowiecznych założeń obronnych międzyrzecza Wisły i Bugu, a kończy się w miejscowości Podgórz, łącząc się z czerwonym szlakiem rowerowym „Kazimierz Dolny-Kraśnik”.
Ciekawe miejsca na szlaku:
Borów – dobrze zachowany drewniany młyn oraz młyn murowany stojący w otoczeniu lasu i stawów hodowlanych.
Chodel – miejscowość założona na terenie wsi Kłodnica przez Bernarda Maciejewskiego. Prawa miejskie w latach 1440-1866; zachowany układ urbanistyczny z XVI-XVIII w.;

• Gotycko-renesansowy kościół parafialny pw. Świętej Trójcy, wybudowany w 1541 r.; z 30 metrową wieżą zakończona koroną, obrazem MB Loretańskiej, chrzcielnicą z 1616 r. oraz piaskowym nagrobkiem fundatora kościoła – Bernarda Maciejowskiego i jego żony Elżbiety.
• Mogiła żołnierzy austriackich z czasów I wojny światowej;
• Projektowany użytek ekologiczny położony na północny zachód od Chodla z płytkim stawem, stanowiącym miejsce lęgów i żerowania wielu gatunków ptaków;
• Zalew, który otaczają sosnowe lasy i zagajniki. Zbiornik ten pełni funkcje rekreacyjne.

Chodlik – grodzisko wczesnośredniowieczne z VII-X w. Największe (9 ha) i najlepiej zachowane w Polsce, zamieszkiwane przez Lędzian (10 tys.).Jest otoczone trzema współśrodkowymi wałami i było niegdyś jednym z głównych grodów plemiennych między Wisłą i Bystrzycą. Miejscowość słynna jest z „Majówki archeologicznej” - festynu organizowanego przez lubelskie Stowarzyszenie Archeologów Polskich, Pracownię Badań i Nadzorów Archeologicznych, Starostwo Powiatowe w Opolu Lubelskim i Gminę Karczmiska.

Dobre – nazwa wsi pochodzi prawdopodobnie od staropolskiego słowa „debra” oznaczającego stromy stok. W XIX w. był tu folwark. Do wsi przylega rezerwat przyrody „Skarpa Dobrska”. Utworzony w 1991 r.; 40 ha powierzchni; wysokość względna skarpy ok. 90 m; z rozgałęzionymi wąwozami tworzącymi fascynującą rzeźbę terenu.

Emilcin – 10 ha użytek ekologiczny obejmujący płat torfowiska niskiego z niewielkim oczkiem wodnym; miejscowość słynna ze zjawisk nadprzyrodzonych – lądowania w 1978 r. niezidentyfikowanego obiektu latającego. W 25. rocznicę wydarzeń Fundacja Nautylius wybudowała pomnik UFO.
 

Jeżów – kompleksy stawów hodowlanych z ruinami rządcówki. Wśród mokradeł Chodelki na niewielkim wzniesieniu tzw. Lorecie stoją ruiny pojezuickiego kościoła pw. M.B. Loretańskiej. Styl barokowy. Wybudowany na wzór Katedry Lubelskiej, funkcjonował w latach 1736-1750. Wkomponowany w projektowany zespół przyrodniczo-krajobrazowy, obejmujący kompleks stawów hodowlanych, łąki oraz fragment boru sosnowego.

Kazimierski Park Krajobrazowy został powołany w 1979 r. Zajmuje on obszar 13670 ha, zaś otulina 25000 ha. Na terenie Powiatu Opolskiego znajduje się tylko fragment parku o powierzchni 1690 ha  i 4560 ha otuliny. Pod względem administracyjnym fragment ten występuje na terenie gminy Karczmiska i gminy Wilków. Kazimierski Park Krajobrazowy obejmuje fragment Płaskowyżu Nałęczowskiego i Równiny Bełżyckiej oraz piękny przełom Środkowej Wisły i wschodni skraj Równiny Radomskiej. Różnice wysokości między dnem doliny Wisły a krawędzią płaskowyżu dochodzą do 90 m. Na stromych zboczach przełomu odsłonięte zostały białe, wapienne skały podłoża. Sam płaskowyż pocięty jest gęstą siecią lessowych wąwozów, dochodzących do 30 m głębokości. Szczególną osobliwością geomorfologiczną parku jest wspaniała, 90-metrowej wysokości, niemal pionowa skarpa nadbudowana lessem, wznosząca się ponad ujściem rzeki Chodelki do Wisły, w rejonie wsi Dobre. Skarpa jest objęta szczególną ochroną jako rezerwat przyrody. Kazimierski Park Krajobrazowy jest rejonem występowania wielu źródeł wód powierzchniowych. Najpiękniejsze z nich znajdują się w dnach wąwozów w rejonie wsi Rogów. Szata leśna pokrywa ok. 20% powierzchni parku. Lasy liściaste porastają przede wszystkim zbocza wąwozów i nie tworzą na ogół większych zwartych kompleksów. Najcenniejsze florystycznie są niewielkie fragmenty muraw stepowych, które zachowały się na skarpie w Dobrem, w rejonie Męćmierza, na wzgórzu Albrechtówka, na Górze Trzech Krzyży i na skarpie w rejonie Janowca. Gdzieniegdzie można tam jeszcze spotkać tak rzadkie i ciekawe rośliny jak: wisienka stepowa, zawilec wielkokwiatowy, miłek wiosenny, oman wąskolistny, ostnica włosowata. W świecie zwierząt Kazimierskiego Parku Krajobrazowego na szczególną uwagę zasługują owady stepowe, występujące na skarpie w Dobrem oraz ptaki doliny Wisły. Na jednej z piaszczystotrawiastych wysp wiślanych utworzono rezerwat przyrody chroniący stanowiska lęgowe takich ptaków jak: ostrygojad, rybitwa białoczelna, mewa czarnogłowa, sieweczka obrożna.

Kolonia Borów – Chodelka w tej miejscowości przyjmuje prawy dopływ – ciek spod Zalesia. Rzeka i i jej dolina zachowały niemal naturalny charakter oraz funkcjonują tu zespoły źródeł dolinnych o wysokiej wydajności.

Opole Lubelskie – w XIV w. gród z drewnianym zamkiem założony przez księcia opolskiego Władysława Opolczyka; prawa miejskie od 1418 r.; w XVI-VII w. silny ośrodek kalwinizmu; w 1761 r. pierwsza w Polsce szkoła rzemieślnicza; zachowany tzw. otwarty układ urbanistyczny z XIV-XVII z dwoma rynkami;

• XVII-wieczny pałac Lubomirskich, przekształcony w latach 1766-1773 na okazałą rezydencję, która miała być konkurencyjna do pałacu Czartoryskich w Puławach. Przekształcony póYniej w koszary, obecnie jest siedzibą Liceum Ogólnokształcącego
• Kościół parafialny pw. WNMP z 1650-75 r. z cenną polichromią.
• Dzwonnicę z II poł. XVII w.
• Klasztor trójskrzydłowy – obecnie plebania z l. 1740-48.
• Budynki kolegium pijarskiego z ok. 1750 r.
• Zespół pałacowo-parkowy w Niezdowie z XVIII–wieczną rezydencją Lubomirskich.
• Cukrownię z 1884 r.
• Pomnik przyrody – jeden z najstarszych wiązów na Lubelszczyźnie.

Podgórz - funkcjonowało tu wczesnośredniowieczne grodzisko słowiańskie (VIII-IX w.); Rezerwat przyrody „Skarpa Dobrska” z przepięknym widokiem na Małopolski Przełom Wisły, Kotlinę Chodelską oraz na rezerwat „Krowią Wyspę”na której gnieżdżą się rzadkie gatunki ptaków.
 

Polanówka – w XIX w. był tu folwark; kaplica św. Barbary i stacja kolei wąskotorowej – dawniej była tu ładownia cukrowni Opole, przez krótki okres w latach 50-tych stacja figurowała w rozkładzie jazdy pociągów osobowych. Obecnie tor ładunkowy jest zlikwidowany. Ostatni pociąg przyjechał tu 28 czerwca 2003 r. dziś już nieczynna.

Pomorze - dobrze zachowany, drewniany młyn wodny, pole biwakowe oraz „Ścieżka przyrodnicza Kleniewo”. Nieopodal znajduje się malownicze jezioro Bartków Ług.

Rezerwat „Krowia Wyspa” - został utworzony Zarządzeniem Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa dnia 9 IX 1991r. jako rezerwat częściowy typu faunistycznego. Celem ochrony jest zachowanie stanowisk lęgowych wielu gatunków ptaków wodno - błotnych. Obejmuje on wyspę położoną w nurcie rozszerzonego koryta Wisły na 353-354 km. biegu rzeki, w granicach Małopolskiego Przełomu Wisły. Obszar rezerwatu poza wyspą, której powierzchnia wynosi 29,96 ha, obejmuje piaszczyste ławice i pas nurtu rzeki o szerokości 50-120 m., przylegający ze wszystkich stron do wyspy. Całkowita powierzchnia rezerwatu wynosi 62,3 ha. „Krowia Wyspa” użytkowana jest jako pastwisko, prowadzony na niej ekstensywny wypas bydła i koni decyduje o zachowaniu zbiorowisk roślinnych, stanowiących siedliska lęgowe ptaków. Dalsze zachowanie tego sposobu gospodarowania może warunkować występowanie tu bogatego zgrupowania ptactwa. Na wyspie gnieżdżą się następujące gatunki ptaków: krzyżówka, cyranka, cyraneczka, płaskonos, czernica, ostrygojad, sieweczka obrożna, sieweczka rzeczna, czajka, krwawodziób, rycyk, śmieszka, mewa białogłowa, mewa czarnogłowa, mewa pospolita, rybitwa zwyczajna, rybitwa białoczelna, skowronek polny, pliszka żółta, brzegówka, nurogęś. Poza tymi gatunkami zaobserwowano kilkadziesiąt innych gatunków ptaków, zatrzymujących się tu podczas wiosennych lub jesiennych wędrówek, albo będących gośćmi zimowymi. Spośród gatunków ptaków zasiedlających „Krowią Wyspę” na szczególną uwagę zasługuje ostrygojad. Ptak ten w głębi kraju gnieździ się bardzo rzadko na wyspach śródlądowych – jego stałe lęgowisko w Polsce to wybrzeże Bałtyku. „Krowia Wyspa” jest jedną z nielicznych wysp na obszarze Małopolskiego Przełomu Wisły zasiedloną przez ten gatunek.

Rezerwat „Skarpa Dobrska” - utworzony został zarządzeniem Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 8 lipca 1991 r jako rezerwat krajobrazowy częściowy. Ma on na celu ochronę i zachowanie wychodni i odsłonięć różnowiekowych osadów czwartorzędowych, różnorodnych form rzeźby oraz ciepłolubnych muraw z licznymi rzadkimi gatunkami roślin. Rezerwat położony jest w północnej części gminy Wilków na nieużytkach rolnych i pastwiskach wsi Podgórz i Dobre. Jego powierzchnia wynosi 39,7 ha. Pod względem fizjograficznym obejmuje on zachodnią krawędź Równiny Bełżyckiej stromo opadającą ku Kotlinie Chodelskiej. Krawędź ta ma założenia tektoniczne i związana jest z wychodniami skał węglanowych wieku kredowego. Dodatkowo nadbudowana została w czasie ostatniego zlodowacenia kilkumetrowej miąższości płatem lessowym, co spowodowało, że wysokość względna krawędzi w jej zachodniej części dochodzi do 90 m. Rezerwat „Skarpa Dobrska” słynie z wąwozów, które są jednymi z najgłębszych tego typu form w Polsce. Ich głębokość dochodzi do 40 metrów. Mogły się one rozwinąć dzięki zalegającej tu dużej miąższości skał lessowych. Osobliwością tego rezerwatu są również występujące na stromych, wapiennych i lessowych zboczach murawy kserotermiczne. Spośród roślin na szczególną uwagę zasługują tu miłek wiosenny, oman wąskolistny, wężymord stepowy, ostnica włosowata, kosatka kielichowata, turzyca delikatna, wisienka karłowata, ożota zwyczajna, macierzanka Marschalla, goryczka orzęsiona.